BARBAROS HAYRETTİN PAŞA

Türk denizci ve kaptanı derya. Asıl adı Hızır olan Barbaros Hayrettin Paşa, Midilli’de doğdu. Aslen Vardarlı olan babası Yakup Ağa tımarlı sipahiydi. Annesi Katalina adlı bir Hristiyandı. Batılılar kırmızıya çalan sakalından dolayı, ağabeyi Oruç’a verdikleri “Barbaros” adını daha sonra Hızır için kullanmışlardır. “Hayrettin” unvanını da, denizlerde gösterdiği başarılarından dolayı Kanunî Sultan Süleyman vermiştir.

Barbaros Hayrettin Paşa, denizciliğe gemi işleterek, ticaretle başladı. Bu sırada Rodos şövalyelerine esir düştü. Esaretten kurtulunca Cebre Adası’nı üs edinerek korsanlığa başladı. Daha sonra kardeşleri İlyas ve Oruç ile birlikte birçok deniz savaşında bulundu. Öteki kardeşi İshak ise Midilli’de kaldı. Kendisine karşı oluşturulan İspanyol ve Arap cephesine karşı destek arayan Barbaros Hayrettin Paşa, Osmanlı egemenliği altına girdi. Barbaros Hayrettin Paşa, Cezayir seferine Oruç Reis ile birlikte çıktı. Cezayir’in fethedilmesinden sonra Oruç Reis, Cezayir’e bey oldu. Barbaros Hayrettin Paşa, İshak ve Oruç Reisler şehit olunca Cezayir Beyliğine atandı. Beylerbeyi unvanını alan Barbaros Hayrettin Paşa, 1534 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından vezirlik makamıyla kaptanı deryalığa getirildi.

Barbaros Hayrettin Paşa ile güçlenen Osmanlı deniz kuvvetleri, Akdeniz’de üst üste zaferler kazanıyordu. Osmanlıların Akdeniz’deki adalara hâkim olması Avrupa’yı telâşa düşürdü. Kısa bir süre sonra harekete geçen Avrupalılar; Venedik, Ceneviz ve Malta kuvvetlerinin katılımıyla bir Haçlı donanması meydana getirdiler. Portekiz ve İspanyollara ait gemiler de Haçlı donanmasındaki yerlerini aldılar.

1538 yılında Preveze körfezinde yapılan savaşta Andrea Dorria (Andirea Dorya) komutasındaki Haçlı donanması 602, Barbaros Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ise yalnızca 122 parçadan oluşuyordu. Kuvvetlerdeki bu dengesizliğe karşın, savaş sonunda Osmanlı donanması Preveze’de büyük bir zafer kazandı. Tarihe “Preveze Deniz Zaferi” olarak geçen bu savaş sonunda Osmanlılar, Akdeniz’de egemenliği tümüyle ellerine geçirdiler. Böylece Akdeniz bir Türk gölü hâline geldi.

Barbaros Hayrettin Paşa, 1546 tarihinde öldü. Onun zamanında Osmanlı denizciliği, gücünün zirvesine ulaşmış, gözetimi altında yetişen değerli denizciler sayesinde bu güç varlığını bir süre daha devam ettirmiştir.